Vishing - oszustwa telefoniczne
Oszustwa telefoniczne określa się terminem „vishing” od połączenia angielskich słów „voice” (głos) oraz „phishing” (oszustwo).Oto przykładowe, popularne metody wykorzystywane przez przestępców:
-
Na wnuczka. Rozmówca podaje się za osobę bliską, często właśnie wnuczka lub jego „kolegę”. Informuje seniora, że jego wnuczek wpadł w kłopoty – przykładowo, miał wypadek i stracił telefon (co „tłumaczy” nieznany numer). Potrzebuje pieniędzy na bilet, nowy telefon itp. Pada prośba o wykonanie przelewu. Oczywiście, odbiorcą tych środków jest oszust.
-
Na policjanta. Oszust przedstawia się jako pracownik służb i informuje o przeprowadzanej akcji, mającej na celu złapanie przestępców i prosi rozmówcę o pomoc. Potrzeba pilnie podjąć gotówkę i umieścić ją w nieoznakowanej torbie jako „przynęta” podczas planowanej przez policję prowokacji. Oszust zapewnia, że miejsce będzie monitorowane i pilnowane, a gotówka zostanie natychmiast oddana po przeprowadzonej akcji. W rzeczywistości paczka z pieniędzmi zostaje przywłaszczona.
-
Na pracownika banku. Oszust przedstawia się jako pracownik instytucji finansowej i informuje o problemie z kontem bankowym lub oszczędnościami rozmówcy. Prosi o zalogowanie się na swoje konto poprzez bankowość elektroniczną, podanie mu przez telefon zarówno loginu, hasła jak i jednorazowego kodu. Czasem namawia do zainstalowania oprogramowania zabezpieczającego z linku, który poda. Bywa również stosowana technika odwracania uwagi – oszust informuje o promocji, w której można wziąć udział po podaniu wrażliwych danych. W ten sposób zyskuje on dostęp do konta ofiary i dokonuje wyprowadzenia z niego środków pieniężnych.
Powyższe przypadki nie wyczerpują wszystkich możliwych rodzajów oszustw telefonicznych.
Jak rozpoznać i bronić się przed próbą vishingu?
Po pierwsze, zachowajmy spokój. Nie podejmujmy żadnej decyzji w pośpiechu, podczas rozmowy. Na tym właśnie zależy przestępcom! Pamiętajmy też, że jeśli żądanie dotyczy naszych pieniędzy lub wrażliwych danych (login do konta bankowego, nr Pesel, adres zamieszkania), w naszej głowie powinien zapalić się sygnał alarmowy. Tego typu informacji nie musimy i nie powinniśmy podawać nikomu przez telefon. Zakończmy rozmowę i skontaktujmy się z instytucją, którą rzekomo dzwoniący reprezentuje. Zweryfikujmy wiarygodność przedstawionej nam informacji. Skontaktujmy się z bliską nam osobą, żeby zbadać sytuację. Jeśli już jednak niebacznie dokonaliśmy przekazania środków, natychmiast zgłośmy sprawę na policję – dzwońmy na nr 997.
Najczęściej oszustw telefonicznych dokonują dobrze zorganizowane szajki. Z tego powodu odzyskanie tak utraconych środków może być trudne, nawet jeśli policja zostaje powiadomiona od razu po stwierdzeniu oszustwa. Znacznie lepiej jest pomyśleć wcześniej i po prostu nie dopuścić do takiej sytuacji!
Najczęściej oszustw telefonicznych dokonują dobrze zorganizowane szajki. Z tego powodu odzyskanie tak utraconych środków może być trudne, nawet jeśli policja zostaje powiadomiona od razu po stwierdzeniu oszustwa. Znacznie lepiej jest pomyśleć wcześniej i po prostu nie dopuścić do takiej sytuacji!
Andrzej Rylski
NASK
Od 2016 r. pracuje w NASK, w w Dziale Profilaktyki Cyberzagrożeń. Specjalizuje się w zagadnieniach prywatności w sieci, gier wideo oraz fabularnych gier narracyjnych. W ramach Polskiego Centrum Programu Safer Internet (PCPSI) współorganizuje konferencje i inne wydarzenia poświęcone tematyce bezpieczeństwa dzieci w internecie. Od 2017 r. koordynuje działający przy NASK młodzieżowy panel doradczy działający przy PCPSI. Jest absolwentem pedagogiki ogólnej na Uniwersytecie Warszawskim, posiada dyplom wychowawcy kolonii oraz doświadczenie w organizowaniu i prowadzeniu rekreacyjno-szkoleniowych wyjazdów dla młodzieży a także wydarzeń online.
